سایکوز چیست؟
سایکوز (Psychosis) یک وضعیت روانی است که با از دست دادن تماس با واقعیت و اختلال در تفکر و تجربه فرد همراه است. افراد مبتلا به سایکوز به عنوان “سایکوتیک” شناخته می‌شوند. این وضعیت معمولاً نشان از انحراف شدید در تفکر، درک و رفتار دارد. مهمترین علائم و نشانه‌های سایکوز عبارتند از:
- هلاوسیون‌ها: تجربه‌های حسی که در واقعیت واقعی وجود ندارند. این ممکن است شامل شنیدن صداها، دیدن تصاویر، چشیدن طعم‌ها یا حتی لمس اشیاء باشد.
- وهم: اعتقادهای غلط و نادرست در مورد واقعیت. افراد مبتلا به سایکوز ممکن است باور داشته باشند که مورد نظر آنها در تعامل با موجودات فضایی هستند یا توانایی‌های خاصی دارند که در واقعیت ندارند.
- اختلال در تفکر و ادراک: افراد مبتلا به سایکوز ممکن است مشکلاتی در تمرکز و پردازش اطلاعات داشته باشند.
عوامل متعددی می‌توانند به وقوع سایکوز منجر شوند، از جمله اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی و اختلالات مزمن دیگر، مصرف مواد مخدر و الکل، بیماری‌های مغزی، استرس ناشی از وقوع رویدادهای زندگی مهم، و نقض‌های شیمیایی در مغز. درمان سایکوز معمولاً از طریق داروها و مشاوره روان‌شناختی انجام میشود. تشخیص و درمان این وضعیت توسط یک حرفه پزشکی متخصص در حوزه روانپزشکی انجام میشود.
آیا سایکوز ژنتیکی است ؟
سایکوز (Psychosis) به طور عمومی ناشی از عوامل متعددی است که شامل عوامل ژنتیکی، محیطی، و نوروشیمیایی می‌شوند. در واقع، نقش ژنتیکی در ابتلا به برخی اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی (Schizophrenia) که یکی از علائم اصلی آن سایکوز است، مورد مطالعه قرار گرفته است.
در اسکیزوفرنی، نقش ژنتیکی مهمی وجود دارد و افرادی که خانواده‌ای با تاریخچه اسکیزوفرنی دارند، احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش می‌دهند. اما باید توجه داشت که اسکیزوفرنی به تنهایی با سایکوز انتها نمی‌یابد و دارای علائم و نشانه‌های دیگری نیز است.
سایکوز در چه سنی پدیدار میشود؟
سایکوز ممکن است در هر سنی پدیدار شود، اما معمولاً در دوران جوانی و اوایل بزرگسالی بیشتر دیده میشود. اسکیزوفرنی، که یکی از شایع‌ترین اختلالات مرتبط با سایکوز است، معمولاً در دوره نوجوانی و در اوایل بزرگسالی (معمولاً بین سن 18 تا 30 سال) شروع میشود. اما به طور نادر، می‌تواند در کودکی یا بزرگانترین سنین نیز ظاهر شود.
عوامل ژنتیکی، محیطی، و نوروشیمیایی ممکن است در پدیدار شدن سایکوز نقش داشته باشند. برای برخی افراد، عوامل ژنتیکی می‌توانند در افزایش خطر ابتلا به اختلالات مرتبط با سایکوز تأثیرگذار باشند. همچنین، استرس‌ها و رویدادهای زندگی مهم نیز می‌توانند به ظهور سایکوز در افراد حساس منجر شوند.
مهمترین نکته این است که در صورت تجربه هرگونه علائم یا نشانه‌های سایکوزی در هر سنی، فوراً به پزشک یا متخصص روانپزشکی مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند به بهبود پیش‌آگاهی و بهبود نتایج درمانی کمک کند.
درمان سایکوز چگونه است؟
درمان سایکوز معمولاً شامل ترکیبی از داروها، مشاوره روان‌شناختی، و پشتیبانی اجتماعی میشود. درمان ممکن است به شدت فردی و وابسته به نوع و شدت سایکوز باشد.
انواع درمان‌های متداول سایکوز:
- داروها: داروها معمولاً برای کاهش علائم سایکوزی مانند هلاسیون‌ها و وهم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. داروهای ضدپس‌اندازه‌گیری به عنوان درمان اصلی استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند به کاهش تجربه‌های حسی نادرست کمک کرده و به فرد کمک کنند تا تمرکز بهتری در زندگی روزمره داشته باشد. تجویز و نظارت دقیق بر دوز این داروها توسط یک پزشک متخصص مهم است.
- مشاوره روان‌شناختی: جلسات مشاوره روان‌شناختی با یک متخصص روان‌شناختی می‌توانند به فرد کمک کنند تا درک بهتری از علائم و عوامل موجب سایکوز پیدا کند. این نوع درمان می‌تواند به افراد کمک کند تا مهارت‌های مدیریت علائم و استراتژی‌های کاهش استرس را یاد بگیرند.
درمان سایکوز نیاز به همکاری تیم درمانی دارد و ترکیب مختلفی از رویکردها ممکن است بر اساس نیازهای خاص هر فرد مورد استفاده قرار گیرد. اهمیت تشخیص و درمان زودهنگام نیز نباید نادیده گرفته شود تا عوارض جدی‌تری جلوگیری شود و بهبود بهتری برای افراد مبتلا به سایکوز حاصل شود. برای درمان سایکوز باید نزد بهترین روانشناس ایران و یا یک روانشناس خوب مراجعه کنید
با افرادی که دارای سایکوز هستند باید چگونه برخورد کنیم؟
برخورد با افرادی که دارای سایکوز هستند، نیاز به حساسیت، توجه به نیازهایشان، و احترام به حریم شخصی آنها دارد.
برخی از نکات مهم برای برخورد صحیح با افراد مبتلا به سایکوز:
- احترام به حریم شخصی: افراد مبتلا به سایکوز نیاز دارند که حریم شخصی‌شان رعایت شود. از آنها نپرسیده شود که علائم خود را در معرض دیگران توضیح دهند، مگر اینکه آنها با جلسات درمانی یا مشاوره روان‌شناختی موافقت کرده باشند.
- تهیه یک محیط امن: سعی کنید در برخورد با افراد سایکوتیک، آرام و مطمئن باشید. ایجاد یک محیط آرام و بدون ترس می‌تواند به فرد کمک کند که احساس امنیت کند و از تشدید علائم خود جلوگیری شود.
- تعامل مهارتی: بهتر است با افراد سایکوتیک به صورت مهارتی و محترمانه تعامل کنید. از اصطلاحات آمیخته و تهمت‌آمیز استفاده نکنید.
- تشویق به مشاوره: اگر شخص مبتلا به سایکوز رو به بهبودی نیست، او را تشویق به مشاوره و درمان کرده تا زودتر بهبود یابد.
- حفظ مرزها: هر چند که باید با حساسیت و تعامل مثبت با افراد سایکوز کار کرد، اما حفظ مرزها و احترام به محدودیت‌های حاکم بر مواقع خصوصی و اجتماعی ضروری است.
- حمایت و پشتیبانی: ارائه حمایت و پشتیبانی به افراد سایکوزی و خانواده‌هایشان می‌تواند در مدیریت بهتر علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
تفاوت سایکوز و افسردگی چیست؟
سایکوز و افسردگی دو اختلال روانی متفاوت هستند با علائم و ویژگی‌های مختلف.
تفاوت‌های اصلی بین این دو وضعیت:
علائم:
– سایکوز: سایکوز عبارت است از از دست دادن تماس با واقعیت و اختلال در تفکر و تجربه فرد. افراد مبتلا به سایکوز ممکن است هلاسیون‌ها (تجربه حسی نادرست مانند شنیدن صداهایی که وجود ندارد) و وهم‌ها (تصاویر نادرستی که دیده می‌شوند) را تجربه کنند.
– افسردگی: افسردگی یک اختلال روانی است که با بد خلقی، انرژی کم، احساس ناراحتی، و علائم فیزیکی و عاطفی دیگر همراه است. افراد مبتلا به افسردگی ممکن است از تجربه هیچ لذتی در کارها و فعالیت‌ها (که به عنوان “آنهدونی” شناخته میشود) خبر دهند.
تغییر در تفکر و درک ها:
– سایکوز: سایکوز عمدتاً با تغییرات چشمگیر در تفکر و درک همراه است. افراد ممکن است تجربه‌های حسی نادرست داشته باشند که با واقعیت تطابق ندارند.
– افسردگی: افسردگی بیشتر با تغییر در مزاج و احساسات مرتبط است. افراد ممکن است احساس غم و ناراحتی مداوم داشته باشند و علاوه بر این، ممکن است از کمبود انرژی و انگیزه رنج ببرند.
مدت زمان:
– سایکوز: علائم سایکوز ممکن است به صورت موقت و کوتاه‌مدت (مثل سایکوز مسری) یا به صورت مزمن و دائمی (مثل اسکیزوفرنی) ظاهر شوند.
– افسردگی: افسردگی معمولاً به مدت حداقل دو هفته به طول می‌انجامد و ممکن است در صورت عدم درمان به مدت ماه‌ها یا سال‌ها ادامه یابد.
مهم است بدانید که افراد ممکن است دچار هر دو وضعیت به صورت همزمان شوند. به عنوان مثال، افرادی که اسکیزوآفکتیو (اختلال روانی که علائم اسکیزوفرنی و افسردگی را ترکیب می‌کند) دارند.
بدون دیدگاه