افسردگی یکی از اختلالات پیچیده و دشوار روانی است. برخی افراد مبتلا به افسردگی، علائمی سایکوتیک نیز تجربه می‌کنند که این امر پیچیدگی را بیشتر می‌کند و خانواده و دوستان آن فرد را نگران می‌سازد. در این مقاله، به بررسی تمام جنبه‌های ارتباطی با افسردگی سایکوتیک می‌پردازیم.
تماس با زندگی شیرین
افسردگی سایکوتیک: بررسی و تبیین
افسردگی سایکوتیک یا به عبارتی دیگر، افسردگی روان پریشانه، یک وضعیت روانی پیچیده است که علائم افسردگی معمول را همراه با علائم روان پریشی نشان می‌دهد. این وضعیت به عنوان یک اختلال مستقل در رده‌بندی اختلالات افسردگی قرار نمی‌گیرد. اطلاعات آماری نشان می‌دهند که حدود سه درصد از افراد مبتلا به افسردگی، تجربه افسردگی سایکوتیک دارند که بیشتر این افراد بیش از ۶۰ سال سن دارند.
این وضعیت روانی می‌تواند در طول دوره‌های افسردگی، دوره‌های دوقطبی یا اپیزودهای روان پریشی و دیگر اختلالات مرتبط با روان پریشی اتفاق بیفتد. گاهی این وضعیت به صورت غیرمعمول، علائم روان پریشی را به یک اختلال افسردگی موجود در فرد اضافه می‌کند. این وضعیت کمیاب است زیرا افسردگی و روان پریشی پایه‌های فیزیولوژیکی مشترکی ندارند.
روان پریشی: گونه‌ها و نشانه‌ها
مفهوم روان پریشی به مجموعه‌ای از نشانه‌هایی اشاره دارد که باعث قطع ارتباط فرد با واقعیت می‌شوند و او را از دنیای اطراف جدا می‌کنند، به گونه‌ای که او ناتوان در تفکیک بین خیالات و افکار خود و واقعیت می‌شود.
اختلالات مرتبط با روان پریشی، بیشتر در سنین جوانی واقع شده و اکثراً در سن حدود بیست سالگی ظاهر می‌شوند. ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به این اختلالات دارد، همچنین برخی بیماری‌های مغزی مانند پارکینسون یا آلزایمر نیز ممکن است باعث بروز روان پریشی در فرد شوند.
نشانه‌های اصلی روان پریشی شامل توهم و هذیان است، که افراد به وجود ایده‌ها و باورهای غیر واقعی درباره اشخاص یا واقعیت‌ها پرداخته و ناتوان در تمییز بین این افکار و واقعیت می‌شوند. این توهم‌ها و هذیان‌ها می‌توانند به شکل‌های مختلفی ظاهر شوند؛ به عنوان مثال، ترس و اعتقاد به تعقیب یا خطرات غیر واقعی (پارانویا) یا اعتقاد به خود بودن فرستاده از سوی خدا (توهم برتری)، که در مردان و زنان جوان به ترتیب رایج‌ترین نوع هذیان است.
به طبق آمارهای جهانی، حدود ده تا پانزده درصد افراد در طول یک سال تجربه روان پریشی دارند، که بیشتر این افراد در پاسخ به داروها، بیماری‌های فیزیکی، یا شرایط خاص آن را تجربه می‌کنند. با این حال، اختلال روان پریشی به این اندازه رایج نیست و به شکل موقت بیشتر مشاهده می‌شود.
نشانه‌های افسردگی سایکوتیک
نشانه‌های جزئی افسردگی سایکوتیک، ناشی از اختلال پایه و شرایط فرد مبتلا به این وضعیت است و ممکن است در افراد مختلف با بیماری‌های مختلف متفاوت باشد. با این حال، نشانه‌های اساسی افسردگی سایکوتیک عبارتند از:
- کاهش علاقه و بی‌میلی
- اختلال در خواب
- از دست دادن اشتها
- کندی در حرکت و فعالیت روانی
- توهم
- هذیان
- تمایل به خودکشی
- باور به وقوع اتفاقات بد در آینده نزدیک
ویژگی‌های رفتاری افسردگی سایکوتیک
رفتار بیماران مبتلا به افسردگی سایکوتیک معمولاً دور یک محور یا تم مشخصی است. به عنوان مثال، فرد ممکن است باور داشته باشد که باعث وقوع زلزله در یک کشور همسایه بوده است. در این حالت، مرکزیت تم یا باور اصلی احساس گناه است؛ فرد ممکن است در مورد قربانیان زلزله حرف بزند، احساس گناه کند یا حتی با فعالیت‌های مذهبی به تغییر وضعیت تلاش کند.
هذیان در این افراد به نسبت کمتر مشاهده می‌شود ولی ممکن است وجود داشته باشد. از طرف دیگر، توهم‌ها معمولاً با قدرت و مداومت بالا ظاهر می‌شوند. تم یا باور اصلی رایج در این بیماران شامل احساس گناه، فقر و بیماری است.
تجسیدات متفاوت از افسردگی سایکوتیک
- کاتاتونی:
کاتاتونی از نشانه‌هایی است که ممکن است در بیماران مبتلا به افسردگی سایکوتیک مشاهده شود. این وضعیت، که یکی از نشانه‌های اصلی اختلالات روان پریشی است، به حرکات فیزیکی بیمار مرتبط است. در کاتاتونی، بیمار ممکن است به طور مداوم و برای مدت‌های طولانی الگوهای تکراری از رفتار را نشان دهد. این وضعیت ممکن است به دو صورت ظاهر شود: بیمار می‌تواند بدون هیچ حرکتی باقی بماند یا به شکلی مداوم و به ناپایداری حرکت کند.
- کندی روانی حرکتی:
کندی روانی حرکتی یکی از نشانه‌های اساسی افسردگی است که به دلیل کاهش سرعت و ارتباط بین نورون‌های مغز، حرکت و گفتار بیمار به شدت کند می‌شود. این وضعیت علاوه بر این مسائل، می‌تواند به رسانایی پوست نیز تاثیر بگذارد.
- حاملگی کاذب:
افسردگی سایکوتیک ممکن است در برخی از بیماران به حاملگی کاذب منجر شود. در این حالت، بیمار به طور خیالی حامله است و تمامی علائم و نشانه‌های مربوط به بارداری را تجربه می‌کند، حتی اگر واقعاً باردار نباشد. این وضعیت ممکن است باعث ایجاد ابهام و سردرگمی در تشخیص شود، زیرا آزمایش‌های حاملگی همگی مثبت نشان می‌دهند در حالی که سونوگرافی می‌تواند نشان دهد که جنین وجود ندارد.
در گذشته، قبل از توسعه سونوگرافی، حدود بیست درصد از موارد حاملگی‌ها حاملگی کاذب بودند و گاهی این وضعیت به اندازه‌ای پیشرفته می‌شد که بیمار حتی در مراحل پایانی بارداری قرار می‌گرفت و شکمی مشابه با یک بارداری واقعی داشت.
۴ـ فلج سربی
یکی از نشانه‌های نادر که ممکن است در بیماران افسردگی سایکوتیک مشاهده شود، فلج سربی است. سرب وقتی وارد بدن می‌شود، ممکن است در مفاصل رسوب کند و احساس سنگینی در آنها ایجاد کند. بیماران افسردگی سایکوتیک، حتی بدون ورود سرب به بدن، نشانه‌های فلج سربی را تجربه می‌کنند که با احساس سنگینی و بی‌رمقی در تحرک و درد در مفاصل، به ویژه پاها، قابل تشخیص است.
۵ـ سراسیمگی
گوش به زنگی یا سراسیمگی، یکی از نشانه‌های مهم روان پریشی است. بیماران روان پریش به خصوص افرادی که پارانویا را تجربه می‌کنند به شدت حساس به اتفاقات، موارد و حرکات اطراف خود هستند؛ زیرا از تهدیدهای جدی برای خود می‌ترسند. بیماران افسردگی سایکوتیک حتی بدون وجود پارانویا، ممکن است این سراسیمگی را تجربه کنند. این وضعیت می‌تواند حتی به اندازه‌ای باشد که از خوابیدن آنها جلوگیری کند.
۶ـ تشخیص‌گذاری
تشخیص افسردگی روان پریشانه نیاز به معیارها و نشانه‌های وسیعی دارد. علاوه بر عوامل ذکر شده، عوامل ژنتیکی، خانوادگی و زمان بروز و شکل نشانه‌ها در تشخیص این اختلال بسیار حائز اهمیت هستند. مهم‌ترین فاکتور در تشخیص این اختلال، مدت زمانی است که علائم و نشانه‌ها حضور دارند و اینکه آیا افسردگی و روان پریشی از یکدیگر متمایز هستند یا خیر. برای تشخیص درست باید با اختلالات دیگر که ممکن است با این اختلال همراه باشند، آشنا بود و تفاوت‌های آنها را به خوبی درک کرد.
بوجود آمدن افسردگی روان‌پریشانه
در برخی موارد بخشی از اختلالات بیماران دوقطبی یا افرادی که افسردگی حاد را تجربه می‌کنند، شامل توهم‌هایی است که می‌توانند به عنوان بخشی از اختلال آنها مشاهده شوند. افسردگی روان‌پریشانه می‌تواند نشانه‌ای از شدت افسردگی در آنها باشد. برخی از این بیماران به ویژه افراد دوقطبی، ممکن است به سومصرف الکل، مواد مخدر یا حتی داروهای خود روی آورده و این مواد ممکن است به صورت جزئی و موقت حالت روان‌پریشی را ایجاد کنند.
با توجه به اینکه بیشترین مبتلایان به افسردگی روان‌پریشانه بالای ۶۰ سال سن دارند، می‌توان روان‌پریشی را نشانه‌ای از زوال عقل در این بیماران افسرده دانست.
اخطارات افسردگی روان‌پریشانه
مهم‌ترین عامل اخطار در ابتلا به افسردگی، خودکشی است. یکی از نشانه‌های اصلی افسردگی، میل به خودکشی و فکر کردن درباره آن است. در افسردگی سایکوتیک به دلیل حضور توهمات و هذیان‌ها، این میل تشدید می‌شود. همچنین احساس گناه کاذب در این بیماران نیز ممکن است این میل را تشدید کرده و آنها را به خودکشی ترغیب کند. به علاوه مشاهده آسیب رساندن یا آزار دادن دیگران در این بیماران دیده نمی‌شود.
درمان افسردگی سایکوتیک
درمان افسردگی به تنهایی یا درمان سایکوز به تنهایی ممکن است زمان‌بر یا خطرناک باشد. با ترکیب علائم این دو اختلال، درمان بیماران پیچیده‌تر می‌شود. دو روش اصلی برای درمان این بیماران وجود دارد؛ ۱- استفاده از دوز بالای داروهای ضدافسردگی و ضدروان‌پریشی در مدت محدود و تحت نظر متخصص ۲- استفاده از شوک الکتریکی.
هر دوی این روش‌ها ممکن است به شدت خطرناک باشند و انتخاب بین آن دو معمولا به خانواده بیمار بستگی دارد. در هر دو روش، بیمار باید برای مدت دو هفته الی یک ماه در بیمارستان روانی بستری شود. همچنین، دوز بالای داروها برای بیماران مسن‌تر یا با بیماری‌های زمینه‌ای، خطرات بیشتری دارد. استفاده از شوک الکتریکی ممکن است تا مدت کوتاهی منجر به از بین رفتن حافظه بیمار شود، اما حافظه طی مدت نسبتا کوتاهی بازیابی خواهد شد.
آیا افسردگی سایکوتیک قابل درمان است؟
افسردگی سایکوتیک، به عنوان یک وضعیت روانی، اغلب به عنوان یک وضعیت موقت شناخته می‌شود. در بسیاری از موارد، این وضعیت نیازی به درمان‌های خاص ندارد، اما تصمیم نهایی باید توسط متخصص گرفته شود. از طرف دیگر، افسردگی سایکوتیک می‌تواند در صورت مرتبط بودن با نشانه‌های زوال عقل در بیماری‌های پزشکی مختلف، با استفاده از داروها کنترل شود و علائم آن کاهش یابد.
تماس با زندگی شیرین
سخن پایانی
به طور خلاصه، افسردگی سایکوتیک یا افسردگی روان‌پریشانه می‌تواند به عنوان یک وضعیت روانی برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی یا افسردگی اساسی پیش بیاید. این اختلال همراه با نشانه‌های اصلی افسردگی، توهم و هذیان است و مهم‌ترین عامل خطر آن، خطر خودکشی بیمار است. این وضعیت بیشتر در بیماران مبتلا به آلزایمر یا دیگر بیماری‌های مرتبط با زوال عقل مشاهده می‌شود. درمان‌های شوک درمانی یا دوزهای بالا از داروها در محیط کنترل شده، دو روش اصلی درمان این بیماری هستند.
مقالات پیشنهادی :
۲۰ ویژگی یک روانشناس خوب که باید بدانید
با افسردگی و راه های مقابله و درمان آن آشنا شوید
اختلالات شخصیتی چه هستند؟+معرفی کامل
از کجا بفهم دوقطبی هستم؟(11 دلیل که میگوید شما دوقطبی هستید!)
بدون دیدگاه