فراموشی یکی از پدیده‌هایی است که اکثر ما با آن روبرو شده‌ایم. این پدیده به عدم توانایی در به خاطر سپردن اطلاعات یا رویدادها اشاره دارد. برای بسیاری از افراد به ویژه در سنین بالا، فراموشی مسئله‌ای رایج است که می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. باید به این نکته توجه داشت که اگر فراموشی مداوم باشد یا تأثیر بسزایی بر روند زندگی روزانه داشته باشد، برای تشخیص و درمان فراموشی، بهتر است از کمک یک متخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک استفاده کنید.
اگر به دنبال توضیح بیشتر در مورد بیماری فراموشی هستید، بدانید که این بیماری از دست دادن خاطرات و اطلاعات گذشته را شامل می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری معمولاً هویت خود را شناخته و در مواقع عادی مشکلی ندارند، اما ممکن است در به‌یادآوری کلمات، ساختار جملات یا حل مسائل مشکلاتی داشته باشند.
تماس با زندگی شیرین
فراموشی تجزیه‌ای همان گونه که نامش نشان می‌دهد، یک اختلال است که با شکاف‌ها یا ناتوانی‌های حافظه به صورت گذشته‌نگر مشخص می‌شود. این نوع فراموشی شامل ناتوانی در به‌یادآوری اطلاعات شخصی است که ممکن است دلیل آن آسیب‌های روانی یا استرس باشد.
علائم فراموشی
فراموشی شامل اختلالاتی چون کاهش حافظه، قضاوت، منطق و توانایی صحبت کردن و سایر توانایی‌های ذهنی است. این بیماری معمولاً به‌تدریج ظاهر می‌شود، با گذشت زمان بدتر می‌شود و توانایی افراد را برای انجام فعالیت‌ها، برقراری ارتباطات و شرکت در جوامع به چالش می‌کشاند.
در بسیاری از موارد، از دست رفتن حافظه یکی از اولین و قابل تشخیص‌ترین نشانه‌های آن است. علائم دیگر شامل پرسش‌های تکراری، فراموشی از کلمات متداول در هنگام صحبت، اشتباهات در کلمات (مثلاً گفتن “صندلی” به جای “میز”)، زمان بیشتری برای انجام کارهای روزانه مانند پختن غذا، قرار دادن اشیاء در مکان‌های نامناسب مانند قرار دادن کیف پول در کتابخانه، گم‌شدن در مسیرهای آشنا و تغییرات ناگهانی در رفتار و شخصیت بدون دلیل آشکار می‌باشد.
بیماری فراموشی در جوانان و سالمندان:
در جوانان، فراموشی بیشتر با وقایع خاص یا صدمات مغزی مرتبط است. عواملی همچون آسیب مغزی ناشی از تصادفات یا ورزش‌های خطرناک ممکن است باعث فراموشی موقت یا دائمی شوند.
در مقابل، در سالمندان، فراموشی بیشتر به علل مرتبط با پیری و شرایط عصبی منجر می‌شود. برخی از این علل شامل بیماری آلزایمر که شایع‌ترین نوع زوال عقل است و باعث از بین رفتن حافظه به طور تدریجی همراه با سایر مشکلات شناختی می‌شود و زوال عقل عروقی که به دلیل کاهش جریان خون به مغز اتفاق می‌افتد و منجر به اختلالات حافظه می‌شود.
بیماری فراموشی در کودکان:
فراموشی در کودکان به صورت‌های مختلفی ظاهر می‌شود. برخی از علائم رایج این شامل فراموشی وظایف مدرسه، اشیاء شخصی، یادآوری تاریخ‌ها یا رویدادهای مهم، مشکل در حفظ اطلاعات و عدم سازماندهی منظم فعالیت‌های روزانه می‌باشد.
ترکیب بین افسردگی و فراموشی: چگونه با هم ارتباط دارند؟
افسردگی و فراموشی می‌توانند به‌طور متقابل تأثیر گذار باشند، با این حال، این ارتباط بین این دو متغیر بسته به شخصیت و شرایط فرد متفاوت است. عواملی که ممکن است در ایجاد فراموشی همراه با افسردگی نقش داشته باشند عبارتند از:
- اختلال در شناخت:
افسردگی می‌تواند منجر به اختلال در تمرکز و توجه شود که در نتیجه، حافظه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- اختلال حافظه اپیزودیک:
افراد ممکن است در دوره‌های افسردگی شدید توانایی حافظه خود را از دست دهند که این وضعیت می‌تواند بعد از بروز افسردگی بهبود یابد.
- ناتوانی در ادراک و مشکلات حافظه:
افراد مبتلا به افسردگی ممکن است دچار مشکلاتی در ادراک و حافظه شوند که باعث فراموشی شوند.
- فراموشی روان‌زا:
افسردگی می‌تواند باعث فراموشی شود، به‌خصوص زمانی که افراد تحت استرس و فشار روانی قرار می‌گیرند.
چرا فراموشی اتفاق می‌افتد؟
فراموشی ممکن است به دلایل گوناگونی رخ دهد که شامل موارد زیر می‌شود:
- افزایش سن:
فراموشی مرتبط با افزایش سن ممکن است به‌طور طبیعی رخ دهد ولی معمولاً قابل مدیریت است.
- دمانس:
این یک اختلال حافظه است که با گذر زمان بدتر می‌شود و ممکن است به نوعی از دمانس مخلوط شناخته شود.
- نقص شناختی خفیف:
این اختلال باعث افت چشمگیری در توانایی‌های ذهنی، از جمله حافظه می‌شود.
- داروها:
مصرف برخی داروها ممکن است باعث گیجی یا فراموشی شود.
- حوادث یا آسیب‌های سری:
حتی حوادث کوچکی مانند زخم‌های سری می‌توانند باعث مشکلات حافظه شوند.
- بیماری‌های روانی:
افسردگی، استرس و عوارض روانی دیگر ممکن است باعث فراموشی و مشکلات ذهنی دیگر شوند.
- کمبود ویتامین B۱۲:
کمبود این ویتامین معمولاً در افراد مسن مشاهده می‌شود و می‌تواند باعث مشکلات حافظه شود.
- کم‌کاری تیروئید:
این مسئله نیز می‌تواند باعث فراموشی و مشکلات ذهنی شود.
- بیماری‌های مغزی:
تومورها یا عفونت‌های مغزی ممکن است باعث مشکلات حافظه شوند.
تماس با زندگی شیرین
۱. علل فراموشی فوری یا لحظه‌ای:
فراموشی ناگهانی در بزرگسالان می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد از جمله استرس، افسردگی، نقص خواب یا مشکلات تیروئید. عوامل دیگری که ممکن است ایجاد کننده این نوع فراموشی باشند عبارتند از: عوارض جانبی داروها، رژیم غذایی ناسالم یا کمبود مایعات در بدن که توجه به این عوامل می‌تواند به مدیریت مشکلات حافظه کمک کند.
۲. تفاوت بین آلزایمر و فراموشی:
اکثر افراد نگرانند که فراموشی یکی از نشانه‌های اولیه آلزایمر باشد. اما واقعیت این است که همه کسانی که مشکلات حافظه دارند مبتلا به آلزایمر نیستند. علل دیگری ممکن است شامل افزایش سن، شرایط پزشکی، مشکلات روانی، اختلال شناختی خفیف یا نوع دیگری از زوال عقل باشند.
۳. علل فراموشی پس از بیدار شدن:
فراموشی لحظه‌ای پس از بیدار شدن یک پدیده طبیعی است که به شرایط شیمیایی عصبی در مغز در طول خواب مرتبط است.
۴. علت فراموشی در دوره‌های بارداری و پس از زایمان:
در طول بارداری و پس از زایمان، مغز تحت تأثیر هورمون‌های نوسانی قرار می‌گیرد. این تغییرات همچون یک کامیون حاوی انواع مختلف مواد غذایی با اندازه و طعم‌های متفاوت است که بر انواع نورون‌های مغز تأثیر می‌گذارد. این تغییرات فیزیولوژیکی می‌توانند باعث مشکلات حافظه، کاهش تمرکز و فراموشی وقایع شود.
۵. فراموشی پس از ضربه به سر:
هنگامی که فراموشی پس از ضربه یا آسیب مغزی رخ می‌دهد، آن را به عنوان فراموشی پس از ضربه مشخص می‌کنیم. در این مورد، چندین ناحیه از مغز در فرآیند حافظه شرکت دارند، از جمله آمیگدال، هیپوکامپ، مخچه و قشر جلوی مغز. آسیب به یک یا چند مورد از این نواحی می‌تواند به فراموشی پس از آسیب مغزی منجر شود.
۶. ام اس و فراموشی همراه با سردرد:
میان ۴ تا ۷ نفر از هر ۱۰ نفر مبتلا به ام اس، تجربه فراموشی، عدم تمرکز و اختلال در حواس را دارند. این تغییرات اغلب در حد خفیف تا متوسط است و همه مبتلا به ام اس نیز مشکلات شناختی همراه با سردرد را تجربه نمی‌کنند.
۷. فراموشی پس از جریان درمانی (ect)
اثرات نامطلوب شناختی جریان درمانی الکتروشوک (ECT) محدود است. بیشترین عارضه جانبی پس از جریان درمانی، فراموشی رتروگراد است. اکثر بیماران در مدت کوتاهی پس از ECT، رویدادهایی که در زمان نزدیک به دوره ECT رخ داده‌اند را فراموش می‌کنند.
۸. فراموشی پس از بیهوشی و جراحی تومور مغزی:
پس از انجام بیهوشی در عمل جراحی، افراد میانسال در معرض خطر بیشتری برای از دست دادن حافظه و زوال شناختی قرار می‌گیرند. همچنین، فراموشی پس از سکته مغزی نیز در بین افراد میانسال رایج است.
درمان فراموشی:
تشخیص فقدان حافظه و شروع دمانس ممکن است دشوار باشد. برخی افراد سعی می‌کنند مشکلات حافظه خود را پنهان کنند و برخی از افراد خانواده، بدون اینکه بدانند به چه حدی با نقص حافظه عادت کرده‌اند، نواقص حافظه بیمار را جبران می‌کنند.
تشخیص سریع، هر چند سخت باشد اما بسیار حیاتی است. شناسایی دلایل قابل برگشت فراموشی امکان دریافت درمان مناسب و به موقع را فراهم می‌کند. همچنین، تشخیص زودهنگام اختلالات مانند اختلال شناختی خفیف یا آلزایمر می‌تواند مزایایی ارزشمند داشته باشد، از جمله:
– شروع درمان جهت کنترل علائم
– آموزش فرد و خانواده‌اش درباره بیماری
– تعیین برنامه‌های درمانی آینده
– ارائه گزینه‌های درمان در منزل و امور مرتبط
– رفع مسائل حقوقی و مالی
به طور کلی، در بسیاری از موارد، فراموشی بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابد. اما، اگر عوارض فیزیکی یا روانی دخیل باشند، درمان آنها اساسی است. مراجعه به روان‌درمانی یا درمان شناختی-رفتاری با همکاری روانشناس یا روانپزشک می‌تواند به برخی افراد کمک کند. همچنین، استفاده از هیپنوتیزم نیز به عنوان یک روش موثر برای بازیابی خاطرات فراموش شده ثابت شده است.
برای بهبود عملکرد حافظه و کاهش فراموشی، رعایت یک رژیم غذایی سالم و متنوع بسیار اهمیت دارد. اگرچه هیچ غذایی خاصی وجود ندارد که به طور مستقیم فراموشی را درمان کند، اما برخی از مواد غذایی می‌توانند به سلامتی مغز و عملکرد شناختی کمک کنند. برخی از این مواد عبارتند از:
- اسیدهای چرب امگا ۳ که در ماهی‌های چرب مانند سالمون، قزل آلا و ساردین و همچنین در گردو و دانه کتان یافت می‌شوند.
- غذاهای غنی از آنتی اکسیدان مانند میوه‌ها و سبزی‌ها، توت‌ها (مانند زغال اخته و توت فرنگی)، بروکلی، هویج و فلفل دلمه‌ای.
- غلات کامل مانند گندم، کینوا، برنج قهوه‌ای و جو دوسر.
- آجیل و دانه‌ها نیز شامل گردو، بادام، تخمه آفتابگردان و تخمه کدو می‌شوند که سرشار از ویتامین E، آنتی اکسیدان‌ها و چربی‌های سالم هستند.
- مصرف چای سبز که حاوی ترکیباتی مانند کافئین و آنتی اکسیدان است که با بهبود عملکرد مغز و حافظه مرتبط است.
- زردچوبه که حاوی ترکیب فعالی به نام کورکومین است، که دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است که برای سلامت مغز مفید است.
- شکلات تلخ که حاوی فلاونوئیدها و آنتی اکسیدان‌هایی است که با بهبود عملکرد شناختی مرتبط هستند.
همچنین، در طب سنتی، برخی از مواد طبیعی مانند جینسینگ آمریکایی و آسیایی، چای سبز، و رزماری نیز به بهبود مشکلات فراموشی کمک می‌کنند.
تماس با زندگی شیرین
انواع فراموشی:
- بیماری فراموشی کلمات
- فراموشی زود هنگام
- فراموشی حافظه کوتاه مدت
- فراموشی حافظه بلند مدت
پیشگیری از فراموشی:
برای پیشگیری از بیماری‌های فراموشی و حفظ سلامتی مغز، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- مدیریت فشار خون بالا
- کنترل قند خون
- حفظ تناسب اندام و وزن سالم
- اجتناب از سیگار و مصرف الکل
- پیشگیری و درمان مشکلات شنوایی
- ایجاد روال خواب منظم و کافی
- افزایش فعالیت بدنی و ورزش منظم
تماس با زندگی شیرین
همچنین، در صورت داشتن علائم نگران‌کننده یا تغییرات ناشی از فراموشی، مراجعه به یک پزشک متخصص و انجام تست‌های مرتبط توصیه می‌شود. مشاوره با یک روانپزشک یا روانشناس می‌تواند نیز در تشخیص و درمان این مشکلات مفید باشد.
مقالات پیشنهادی :
۲۰ ویژگی یک روانشناس خوب که باید بدانید
بدون دیدگاه